اکوتوریسم Eco-Tourism
محسن موسوی زاده
http://mashhadtour.blogspot.com
اکوتوریسم در ایران بنام گردشگری بومی ، گردشگری طبیعت و گردشگری سبز هم ترجمه شده که معنی مطابق با اهداف اکوتوریسم را ندارند. با شرحی که در این مورد خواهد آمد شما با این واژه و تاریخچه و دلیل به وجود آمدن آن ، کاملاً آشنا خواهید شد.
در اینجا بهتر است برای باز شدن مطلب به گونه های مختلف گردشگری ها اشاره کنیم.
گونه های مختلف گردشگری
1. اکوتوریسم "Eco-Tourism" عبارت است از:
« گردشگری مسئولیت پذیر و پاسخگو به محیط های طبیعی به گونه ای که بافت طبیعی آنجا حفظ گردد و به افزایش رفاه اجتماعی افراد بومی آن منطقه نیز بیانجامد.»
بنا بر این قدم زدن در جنگل های بارانی اکو توریسم نیست.
2. گردشگری های ماجراجویانه Adventure Travel:
گردشگری با کانو ( نوعی قایق کوچک) در دل رودخانه ی آمازون یکی از انواع اینگونه مسافرت هااست.حال گردشگری ها ی ماجراجویانه نرم داریم که دارای خطر پذیری کمتری است و نیاز به وسایل تخصصی ندارد و هم گردشگری ها ی ماجراجویانه سخت داریم که خطر پذیری بیشتری دارد و به وسایل تخصصی نیز نیاز دارد مانند صخره نوردی یا کوه نوردی های مشکل مثل قله هیمالیا.
3. گردشگری محافظت کننده Sustainable Tourism:
هر نوع گردشگری که منابع موجود در محیط را کاهش ندهد و مانع استفاده ی گردشگران در آینده از آن محیط نشود را 3. گردشگری محافظت کننده می نامند. اگر ورود یک گروه از گردشگران به یک محیط خاص منجر به وارد شدن آسیب به حیوانات یا گیاهان آن محیط شود ، از این نوع مثبت گردشگری محسوب نمی گردد.قایق سواری کایاک روی رود خانه های آزاد بدون زیان زدن به محیط ، از این گونه گردشگری به حساب می آید.
این گونه از گردشگری به دو نوع زیر نیز تقسیم می شود.
§ گردشگری پاسخگو Responsible Tourism:
گردشگر با برنامه ریزی تغییر های نا مطلوب در محیط را به حداقل می رساند. وقتی که در کمپینگ های حیاط وحش با عبارت « اینجا را به گونه ای ترک کنید که ردی بجای نماند.» که یکی از اصول اخلاقی مهم است روبرو می شویم، حکایت از این گونه گردشگری دارد.ولی شن نوردی با درشکه یا ماشین از این گونه گردشگری محسوب نمی گردد.
§ گردشگری بر مبنای طبیعت Nature-Based Tourism:
این گونه گردشگری روی خود طبیعت تمرکز می کند.
4. گردشگری سبز Green Tourism:
اغلب این گونه از گردشگری با اکوتوریسم یا گردشگری محافظت کننده مبادله ی به معنی می شود، اما با دقت بیشتر می توان آن را این گونه معرفی کرد که عبارت است از « هر فعالیت یا تهیه امکاناتی در طبیعت که به روش طبیعت دوست دارانه انجام شود.» نصب کمپینگ و چادر در جاهای مناسب تر ایجاد محل هایی برای سرویس های بهداشتی مناسب محیط، استفاده از انرژی های خورشیدی ،از جمله ی گردشگری سبز می باشد.
5. گردشگری ورزشهای مختلف Tourism Multi-Sport
این گونه گردشگری ببیشتر روی فعالیتهای فیزیکی تمرکز دارد.مانند کوه نوردی، موج سواری، غواصی،اسکی روی آب و غیره. تمام موارد مشابه در این دسته بندی قرار می گیرند. بسیاری از شرکت های وابسته به این گونه فعالیت ها مایلند محیط مربوطه سالمتر بماند تا همیشه قابل استفاده باشند.
6. گردشگری فرهنگی Cultural Tourism:
تمرکزدر مبادله و مشاهده فرهنگ های بی نظیر از ویژه گیهای گردشگری فرهنگی است. مفهوم یادگیری از فرهنگ های دیگر برای بسط دید گاه های شخصی و ایجاد روشن بینی و روشن نگری ، هسته با ارزش اینگونه ی گردشگری محسوب می گردد. اینکه مشاهده کنید یک پیشه ور چگونه یک قالی را می بافد و از آنها در مورد لباسهای سنتی آن منطقه چیز هایی بیاموزید، در زمره ی گردشگری فرهنگی و تمدنی قرار می گیرد. ولی خرید یک قالیچه یا گبه از یک فروشگاه بدون هیچگونه تبادل فرهنگی ، در زمره ی گردشگری فرهنگی ، نمی گنجد.
روشن است که تمام این تعریف ها قابل بحث است. انچه که یک شخص «اکو» می نامد ، شخص یا شرکت دیگر ممکن است آنرا «مسئولیت پذیر» بنامد.هدف اصلی از تعاریفی که ارائه گردید ، اهداف و اخلاقیاتی است که در پشت این تعاریف قرار دارند. آیا از محیط مورد نظر محافظت کافی را به عمل آوردیم؟ آیا کوشش خالصانه ای انجام دادیم تا به اقتصاد محلی این بومیان منطقه کمک کنیم؟ آیا عمل ما به گونه ای بود که این منابع سالم و دست نخورده برای نصل های آینده حفظ گردد؟ آیا حرمت و ارزش فرهنگ آنجا را درک کردیم و قدر دانستیم، یا اینکه فقط در آنجا به گرفتن عکس می اندیشیدیم؟ این پرسش ها نقبی خواهد بود در میان معانی لغت ها ، تا شما را ببرد به جایی که ببینید آیا واقعاً چگونه منشی را به اجرا گذاشته اید.
اغلب گردشگری های ما شامل انواع مختلف گردشگری می باشد. البته گاهی اوقات یک مورد آن بیشتر مورد نظر قرار می گیرد و انواع دیگر گردشگری در رده های بعدی ، بسته به اهداف گردشگر ، قرار می گیرند.
تعاریف و اهداف اکوتوریسم
آنچه که تعاریف و اهداف اکوتوریسم را در درسهای دانشگاهی مدرن تشکیل می دهد عبارتند از:
1. رهنمود نمودن گردشگری به مقصد های طبیعت.
این مکان ها ومقاصد چه مسکونی باشند و چه غیر مسکونی ،اغلب در نقاط دوری قرار گرفته اند و معمولاً تحت پوشش حفاظت شده ی چند مؤسسه ی ملی، بین المللی یا گروه های اجتماعی ، قرار گرفته اند.
2. به حد اقل رساندن تماس ها و آسیب ها به محیط زیست
چه بخواهیم و چه نخواهیم اغلب گردشگری ها موجب خرابی و صدمه دیدن محیط می شود.اکو توریسم می کوشد اثر های مخرب هتل سازی ، ریل سازی و دیگر ساخت و سازهای مرتبط با گردشگری را که به محیط طبیعی زیان وارد می کند با جایگزین نمودن مصالح قابل باز یافت، استفاده از انرژیهای پاک مانند انرژی خورشیدی، استفاده از مصالح محلی برای ساخت و ساز ها و... این ریان به محیط را به حد اقل ممکن برساند.نکاتی که در این مقاله ارائه می گردد باید آویزه گوش تمام مدیران قرار گیرد. بیشتر این نکات مطابق استاندارد های توسعه سبز (جایگذین بهتر و کارشناسی شده ی توسعه ی پایدار) می باشد.این برنامه ها با مرارت زیاد بزرگترین پژوهشگران جهان بدست آمده و هر گونه کم توجهی به آنها عواقب وخیمی برای جامعه دارد.
3. دادن آگاهی های محیطی.
اکوتوریسم یعنی آموزش ، آموزش هم برای گردشگر و هم برای افراد محلی که پذیرای گردشگران هستند.لذا باید مسئولین و همچنین گردانندگان تورها ی گردشگری ، آموزش لازم را راجع به فرهنگ ،مکان، اقتصاد ، محیط و مردم محل مورد نظر را به گردشگران بدهند.این آگاهی ها به گردشگر کمک می کند تا همراه با شناخت مردم و محیط و جاذبه های گردشگری آنجا، بازدید مفیدتر و کم خصارت بارتری را داشته باشد. باید به دانش آموزان محل های گردشگری نیز آموزش های لازم داده شود، تا از موقعیت مناسبی که برای انها فراهم شده بتوانند استفاده ی بهینه تر داشته باشند و در نشر فرهنگ بومی خود و ایجاد ارتباط بهتر با گردشگران بکوشند.بهتر است بسیاری از این آموزش ها در گردشگری های کوچکی که برایشان مهیا باید کرد، انجام شود.آموزش مفید و پایدار اینگونه باید باشد نه اینکه فقط سخنرانی کنیم.
4. تهیه منابع مالی برای حفظ محیط زیست.
برای یک محیط گردشگری، گرفتن ورودیه یکی از راه های کسب درآمد برای حفظ همان محیط زیست است.
5. تهیه درآمد و منابع مالی برای بهبود مردم محلی محیط های پذیرای گردشگران.
پارک های ملی و دیگر محیط های گردشگری در صورتی پایدار خواهند ماند که مردم محلی شادی داشته باشند.لذا باید برای آنها جاده ها ،کلنیک ها، مدارس و آبهای آشامیدنی و... خوبی ساخت و ارائه نمود.می توان آنها را در ساخت و اداره ی رستوران ها ، مغازه هاو دیگر مراکز لازم برای گردشگران سهیم کرد.
6. احترام گذاشتن به فرهنگ محلی.
اکوتوریسم فقط« سبز کننده » نیست بلکه احترام محیط و فرهنگ هارا نیز حفظ می کند.
از آنجا که ، فحشا،فروشگاه های سیاه و مواد مخدر ، توده گردشگر را درگیر می کند. اکو توریسم سعی می کند محترمانه برخورد های ناخوش آیند بین گردشگر و محیط گردشگری را کاهش دهد و نگذارد به فرهنگ دو طرف آسیب زیادتری وارد شود.این کار سختی برای اکوتوریسم است زیرا بسیاری اوقات ممکن است محل مورد گردشگری، مکانی دور از شهر ها باشد و افراد محلی تبادل فرهنگی زیادی با افراد غیر بومی نداشته باشند.لذا آموزش و آگاهی دادن به دو طرف ، اهمیت بیشتری پیدا می کند.
7. پشتیبانی از حقوق بشر و حرکت های آزادی خواهانه
همه جا برای گردشگران امن و امان نیست ، سفر به بعضی کشور ها با توجه به سیاست های داخلی و مشکلاتی که دارند ، خیلی امن نیست. لذا یکی از اهداف اکوتوریسم داشتن نشست های متقابل با دولت مردان اینگونه کشورها برای حفظ حریم گردشگران و افراد محلی است.
در هر صورت مطالبی که ارائه گردید می تواند مبنایی قرار گیرد تا با آن هر حرکتی سنجیده شود که آیا آن بر مبنای اکوتوریسم هست یا نه.
اکنون خوب است به خطوط راهنمای اکوتوریسم برای گردشگران بپردازیم.
راهنمای گردشگران
یا
خطوط راهنمای اکوتوریسم برای گردشگران
بدیهی است که در هر گونه مسافرت و گردشگری ، انواع مختلفی رخورد ، تأثیر متقابل و در گیر شدن با فرهنگ های غیر منتظره ، برای گردشگر وجود دارد. به عنوان یک انسان خوش فکر و یک گردشگر مسئول و پاسخگو، شما یک سری کار هارا باید از قبل، در حین گردشگری و پس از آن انجام دهید تا مطمئن شوید این گردشگری شما بر اساس اکوتوریسم صورت گرفته و حد اقل تغییر غیر سازنده را ، برای کشور یا محل میزبان داشته اید.رفتن به یک مکان توریستی بدون آگهی ، کاری به مراتب ساده ای است، اما شما دست به این انتخاب بزنید که یک گردشگر آگاه باشید و حداقل تماس غیر سازنده را با دنیای اطراف خود داشته باشید.در ادامه به دستور العمل هایی که به یک گردشگری آگاهانه می انجامد ، می پردازیم.
1. خودتان را برای این مسافرت و گردشگری آماده نمایید.
در مورد مقصد خود اطلاعات بیشتر کسب نمایید.یک چشم اندازی از اخبار و حوادث جاری محل بدست آورید.به عنوان نمونه من برای بازدید از چند کشور به گونه ای برنامه ریزی کرده بودم که از سمت دریای مازندران خودمان وارد کشور های آسیای میانه شویم سپس از طرق کشور های مختلف وارد یونان شویم.با دوستانی که در گروه خبر رسانه ها داشتم تماس گرفتم ، آنها گفتند مرز بین ارمنستان و گرجستان نا آرام است و مختصر برخوردهایی هم در مرز گرجستان و کشور شمالی آن گزارش شده است.بنا بر این ما از رفتن به ارمنستان صرف نظر کردیم و از طریق آستارای خودمان وارد آستارای آذرباییجان شدیم وراهمان را از کنار دریای خزر ادامه دادیم چون تابستان بود هم از دریا استفاده می کردیم هم از خشکی. بگذریم که وقتی لوله های قطور نفت را در امتداد صدها کیلومتر می دیدیم ، آه از نهادمان در می آمد که آنها چگونه از این سرمایه ها استفاده می کنند و ما در کشور خودمان از این بابت بهره ای نمی بریم.راجع به چگونگی رشوه گیری ایستگاه های مرزی هر کشور و نوع و مقدار آن هم اطلاعاتی از گردشگران قبلی بدست آورده بودیم.قبل از آن نقشه های تمام کشور های سر راه و اطراف را تهیه کرده بودم. چند روز هم کارم رفتن به کتابخانه ی مرکزی آن هم قسمت مرجع بود تا راجع به تاریخ آن کشورها ، نقاط مهم گردشگری ، فرهنگ و تمدن و اکوسیستم حیاتی آنها اطلاعات بیشتری بدست آورم.قبل از این کارها هم حدود بیست و پنج نوار ویدئویی زبان انگلیسی را کار کرده بودم ولی چون زبان بسیاری از کشورها غیر انگلیسی است ، سعی کردیم بعضی لعت های حیاتی تر را به آن زبان بیاموزیم، مانند سلام و احوال پرسی ، لطفاً ، متشکرم و... این لغات اولین پل ارتباطی را بین ما و مردم کشور میزبان تشکیل می داد.مشابه این کار را برای رفتن به شهرها و روستا های کشور خودمان هم انجام می دهیم.
2. به سنت ها و آداب معاشرت محل مورد بازدید احترام بگذارید.
به عنوان مثال اهالی کشور آذربایجان ظاهر شدن افراد با بیژامه در منظر عموم را ناپسند می دانستند ، لذا از افراد گروه خواستم در محل هایی که اطراق می کنیم به این موضوع توجه نمایند.
اگر ممکن است، لباس مناسب سنت آن محل را بپوشید ، در این صورت برخورد محترمانه تر ی با شما خواهند داشت. از حساسیت های مردم به عکاسی آگاهی داشته باشید.یک بار یک گروه از عکاسان را به روستایی بردم، علارغم صحبت هایی که قبلاً با آنها شده بود ، باز هم در حال بازدید از افراد گروه ، مشاهده شد که یکی از آقایان ،از داخل مسجدی که بیشتر خانم ها در حال رفت و آمد به آنجا هستند ، در حال عکاسی است. گفتم اگر به فکر خودت نیستی لااقل به فکر موقعیت دیگران و بویژه راهنما های تور باش، چون شما اولین و آخرین گروهی نیستید که به این محل یا محل های دیگر می بریم، مردم محلی مارا بیشتر از آنکه فکر کنید می شناسند و مایل نیستم احترام و اعتماد متقابلمان خدشه دار شود. از آن پس سعی می کنیم در گروه های گردشگری، هر عکاسی را که حقوق شهروندی اهل محل را نتواند رعایت کند ، نپذیریم. متأسفانه بیشتر عکاس های ما عکاس های جشنواره ای هستند و آنچه برایشان مهم نیست آبرو و اعتبار مردم و کشورشان است. نیاز مبرمی است که از این جهت آگاهی بیشتری به این عزیزان داده شود، تا حکایت تیغ دادن بدست... پیش نیاید. هنرمند باید پیشرو در فضیلت های انسانی و پاسدار حقوق مردم باشد. بنابر این قبل از اینکه از اشخاص عکاسی کنید ، از آنها اجازه لازم را بگیرید. آداب و سنن محلی را رعایت کنید. یک نگاهی به ارزشهای فرهنگی و سنتی خود داشته باشید و بعد در مورد فرهنگ های دیگران قضاوت کنید. به قول معروف آن حکایت یک سوزن به خودت یک جوال دوز به دیگری یادتان نرود. بیاد داشته باشید که شما یک بازدید کننده هستید. در آنجا مفهوم ها وبرداشت های مختلفی از فضا ، زمان و ارتبات های شخصی وجود دارد که آنها نادرست نیستند فقط متفاوتند. حال ببینید گردشگرانی که اطلاعات کمتری نسبت به شما دارند ، به چه حال و روزی خواهند افتاد.
3. به شدت از ابراز خودپسندی و متمول بودن دوری نمایید.
ممکن است تظاهر دیگران به متمول بودن برای شما مهم نباشد ولی اشخاص دیگری که فرهنگ های متفاوتی دارن به اینگونه خود پسندی ها بسیار حساس هستند و ابراز انزجار می کنند.به عنوان مثال همین انداختن دوربین به گردن ، یا یک ساعت مچی آنچنانی یا یک حلقه ی نامزدی توجه بر انگیز ، می تواند برای برخی فرهنگها ، پیام خوش آیندی نداشته باشد.بنا بر این بهتر است که در هنگام بازدید به این موارد توجه داشته باشید و بعضی از آنها را در هنگام بازدید در محل غیر قابل دید دیگران قرار دهید. به ویژه توصیه می کنم جواهرآلات خود را همان به که در خانه بگذارید.زیرا اینگونه وسایل در راه یک تبادل حقیقی و صادقانه ، فقط مانع ایجاد می کنند و بس. خلاصه عزیز دلم شما وارد دنیای دیگری شده اید و بهتر است که برخورد آگاهانه تری داشته باشید.
4. انتظارات قابل انعطاف تری داشته باشید.
هنگامی که با فکر باز با ماجراهای تازه پیش آمده روبرو شوید ، احساس نا امیدی نخواهید کرد.
گاهی اوقات برنامه ها تغییر می کنند و فرصتی پیش می آید تا به گونه ی عمیق تری راجع به فرهنگ محل بازدید مطالبی را بیاموزید، در هنگام باید این انعطاف را داشته باشید که از فرصت پیش آمده ، بهره ی بیشتر ببرید. اینکه شما خودتان را با شرایط محیط وفق بدهید بسیار آسان تر از این است مه توقع داشته باشید محیط شرایط خود را با خواست شما وفق دهد.
5. در حفظ و حراست از منابع محیط زیست کوشا باشید.
در اغلب اوقات منابع محیط زیست زیر فشار گردشگران قرار می گیرند. هوشیار باشید که از این منابع بخاطر بازدید شما مصرف شده است. مانند چوب برای گرم کردن یا پخت غذا برای شما، یا آب و مخصوصاً غذا که ممکن است از فاصله های دور به انجا حمل شده باشد و خود این حمل و نقل ، منابع سوخت را مصرف می کند. هرگز به راهنمایان خود اجازه ندهید که به خاطر مصرف شما، حیوانات شکار شوند یا گونه های نادری از گیاهان ازبین بروند و یا حیوانات بترسند یا در معرض مخاطره قرار گیرند. همواره بیاد داشته باشید که ساخت یک هتل لوکس ،چقدر از منابع موجود را مصرف می کند. به همین ترتیب ساخت بی رویه ویلاهای شخصی در این نقاط بزرگترین عامل نابود کننده ی منابع موجود و از بین برنده ی جاذبه های گردشگری است. یکی از بزرگترین نامهربانی ها به طبیعت ایران ، توسط این گروه خود پسند و سرمایه ی ملی به باد ده ، صورت گرفته باشد. به گونه ای که به عنوان مثال در مشهد ، در محیط هایی مانند شاندیز ، زشک ،طرقبه ، جاغرق و ... گردشگران مجبور هستند کیلومتر ها راه را پیاده طی کنند تا شاید به محل بکرتری برسند. در طی این مسیر مجبورند ساخت و ساز های عجیب و غریب آنها ، سیم های خار دار ، دیوار های سر به فلک کشیده ، فاضل آب رها شده در مسیر های گردشگری و گردو خاک رفت و آمد ماشین های این افراد خود پسند ، اشغال حریم رودخانه و جاده ها توسط بنا سازی آنها را تحمل نمایند . بدیهی است که بسیاری اوقات ، بخاطر اینگونه مشکلات و مصیبت های دیگری که آنها پیش می آورند، گردشگران عطای گردشگری را به لقایش می بخشند. از طرفی عده ای با مشارکت افراد رشوه بگیر برخی ادار ه ها و سازمان ها ، بجان تصرف طبیعت و مراتعی که توسط آنها به حساب محافظت شده اند، افتاده اند. اگر می بینید به امر گردشگری و امور حیاتی دیگر بی توجهی می شود ، همین ساخت و پاخت ها ی پشت پرده و رشوه خواری های کلان است. وقتی چند زمین خوار یک میلیارد تومان جلو فلان بخشدار یا شهردار بگذارند ، دیگر آن بخشدار ، غلام آنهاست ، هوادار و محافظ آنهاست ، نه طرح و برنامه ریز ی برای حفظ و گسترش سرمایه های ملی. آن شهردار هم دیگر شهر دار نیست ، ملیجک دربار است نه چیزی بیش از آن. این گونه است که کشوری در رده ی دهم جاذبه های گردشگری، در رده های آخر جذب گردشگران ، قرار می گیرد. اگر دوستان عزیز و صادقی که در دولت تشریف دارند امکانات و حمایت لازم را مبذول دارند ، بسیاری از کسانی که دست در از بین بردن سرمایه های ملی و چپاول آن را دارند ، می توان با مدارک کافی ، به محاکمه کشید و حق مردم را از آنها گرفت. به عنوان مثال ، یک نفر سرمایه گذاری کرده تا با هماهنگی قانونی ، استخرهای پرورش ماهی در مکانی بزند و محیط بایری را آباد نماید ، مقام های محترمی هم محل را دیده و کارشناس ها آن را تأیید نموده اند، ولی حالا برای دادن وام به آن شخص جهت تکمیل نمودن پروژه ، فرض بفرمایید یکی از پرسنل مهم جهاد کشاورزی می گوید ،اگر مرا هم در این پروژه شریک می کنید ، حاضرم با دادن وام موافقت کنم. حال شبیه این هزاران مورد وجود دارد. می توان با نظارت های کارشناسی تر و دقیق تر ، جلو بیشتر آنها را گرفت.
6. تمرین کنید تا برخورد های مخرب و فشار بر محیط زیست را به حد اقل ممکن برسانید.
همیشه به این قانون بین المللی عملاً پایبند باشید که می گوید «بدون اینکه اثری بگذارید محیط را ترک کنید.» تمام چیزهایی که با خودتان آورده بودید ، مانند شیشه یا بطری های نوشابه و آب و زباله های دیگر را، در پاکت های مناسب جمع کنید و با خود برگردانید به محل مناسبی که باید آنها را تحویل دهید.هر گز حیوان ها یا گیاهان محیط را از محط زیست طبیعی خود جدا و دور نکنید.هر گز به پوسته در ختان یا پر و پوست حیوانات خراشی وارد نکنید یا آنها را نترسانید. زیرا این کارها نه تنها به محیط زیست آسیب می رساند بلکه از نظر اجتماعی نیز یک کار غیر قانونی است و جرم محسوب می شود.
7. یک راهنما ی تور ورزیده و آگاه انتخاب کنید.
به صورت کامل و دقیق ، در مورد گردانندگان یا راهنمای توری که میخواهید انتخاب کنید ، تحقیق نمایید. این تحقیق می تواند شامل پرسش های ویژه ای از خود آنها هم باشد. به اینگونه که با انجام پرسش هایی را جع به جزئیات دقیق تور گردانی تا متوجه شوید آیا آنها استاندارد های اصلی اکوتوریسم را رعایت می کنند یا خیر؟ آیا آنها این ویژه گی هارا در ارتباط با گروه های اجتماعی و اقتصاد محلی هم رعایت می نمایند یا خیر؟
8. از رشد اقتصادی محل بازدید پشتیبانی کنید.
چگونه بازدید شما از آن محل مستقیماً به اقتصاد محلی یا تمام اجتماع آنها سود آوری دارد؟ این یک قسمت جدایی ناپذیر از اکوتوریسم است. از وسایل حمل و نقل محلی، رستوران ها ، فروشگاه ها راهنما های محلی و مسافرخانه ها ی محلی استفاده کنید.این کمک ها به ایجاد یک مجموعه ای که به حفظ محیط زیست یاری می رسانند کمک می کند. جامعه مبتنی بر اکوتوریسم با غنی شدن و دارا بودن حجم کاری بیشتر امکان پذیر می گردد.
9. پلی بین شکاف های فرهنگی بزنید.
وقتی که شما به عنوان گردشگر وارد یک محیط می شوید، کاملاً موقعیت یک سفیر فرهنگی را دارید.شما این فرصت نصیبتان گردیده که پلی بین فرهنگ خودتان و فرهنگ های محیطی که به آنجا سفر کرده اید بزنید. بسیاری از تصور های که ما در مورد فرهنگ ها و محل ها و کشور های دیگر داریم بر اساس تصاویر غیر واقعی از آنهاست که رسانه هایی مانند مجله ها یا رادیو و تلویزیون به خورد ما داده اند ، ولی وقتی خودمان در موقعیت قرار می گیریم مشاهده می کنیم که واقعیت چیز دیگری بوده است. در جستجوی موقعیت هایی باشید برای تبادل فرهنگی ، که به وسیله آن هر دو طرف از زندگی یکدیگر چیزهای تازه ای بیاموزید. اینگونه رفتار ها پایه ای است برای پیوند عمیق تر بین ملت ها و انسانها ، و زیربنای صلح جهانی را تشکیل می دهد. اینکه وقتی در یک اتوبوس محلی پهلوی یک نفر که از اهالی آن جا هست می نشینید یا وقتی در کنار کسی هستید که برای شما غذا آماده می کند، می توانید با کمی کوشش با او بیشتر آشنا شوید، مطمئن باشید رضایت بسیار خوش آیندی را تجربه خواهید نمود. من اغلب با اتوبوس های محلی به نقاط مختلف سفر کرده ام و از دوست شدن با افراد محلی در این اتوبوس ها خاطرات بسیار شیرین و دلچسبی دارم.
10. اکوتوریسم را ادامه دهید.
اکوتوریسم با رسیدن شما به خانه پایان نمی یابد. ما باید اکو توریسم و حفظ محیط زیست را در تمام کارهای روزانه مان گسترس دهیم. دیگر انسان ها و نصل های آینده را در تجارب خودمان شریک کنیم تا فهم بیشتر و جهانی تر از دنیای خومان بدست آوریم. در این صورت است که از مسافرتها و گردشگری های خود چیز های بسیار با ارزشی را خواهیم آموخت. تا وقتی مه هنوز این خاطرات و تجارب در قلب و فکر شما زنده است ، آنهارا به انجمن های مختلف دوستار حفظ محیط زیست منتقل نمایید. من وقتی که از یک سفر کوتاه یا طولانی به منزل بر می گردم ، تازه کارم شروع می شود. انتقال عکس ها و مرتب نمودن وآماده کردن آنها وقت بسیار زیادی را می گیرد. بعد نوشتن و کامل نمودن گذارش سفر ، انتقال دادن این تجربیات از طریق سایتها و وبلاگ هایم به دیگران ، انتقال دادن درخواست های اهالی محل بازدید به متولیان و مسئولین مربوطه ، در پی طرح هایی برای باز خورد بهتر این گونه گردشگری ها و.... از جمله کارهایی است که مجبورم به عنوان یک انسان انجام دهم. بدیهی است مانند هر انسان دیگری اشتباه هایی هم دارم ولی هیچ کدام از آنها مانع مانع یک فعالیت جهانی انسان و محیط دوستانه نخواهند بود. من آمدستم تا وام بگذارم ، حسابت را کنار جام بگذارم ، ...
شما پله به پله با تفاوت های یک گردشگر آگاه به اکوتوریسم و یک گردشگر معمولی ، آشنا شدید. مشاهده می نمایید که چگونه با رعایت یک سری دستورالعمل های ساده و کارشناسی شده ، میتوان به یک انسان بسیار مفید و کارآ تبدیل شد. شما دید خودتان را به دنیای اطراف در دو موقعیت قبل مطالعه این مقاله و بعد از آن ، مقایسه بفرمایید ، آنوقت خواهید دید که سخنان حساب شده ای که از دلهای متفاوت و هرچند دور ، برآمده است ، چگونه به دل می نشیند و بانی یک تغییر اساسی در منش انسانها می گردد.
محسن موسوی زاده http://poopak.blog.com
یک گزارش از وضع نامناسب رسیدگی به جاده های ارتباطی
سال هزار و سیصد وهشتاد چهار بابت گذاشتن علائم راهنمایی و رانندگی در جاده های روستایی بویژه روستاهای مناطق کوهستانی مانند ازغد، مایان ، دهبار و کنگ ، با مسئولین مربوطه صحبت شد ولی آنها جواب قانع کننده ای برای دلیل احمال در گذاشتن این علائم ، ارائه ندادند. در نمایشگاه بین المللی سال هشتاد و شش به مناسبت هفته نیروی انتظامی با آنها در این مورد رو در رو صحبت شد ولی باز هم این عزیزان به دادن آمار قناعت کردند.هر علامت در این جاده های پر پیچ و خم و خطرناک ، حکم یک فرشته نجات را دارد . به ویژه در شب و در کولاک زمستانی ، که این منطق هر سال گرفتار آن هستند.
در زمان بارندگی برف نیز این جاده ها بیش از هر نقطه ی دیگری نیاز به برف روبی و ریختن شن و نمک دارند. در این جاده ها به محض سر خوردن ، ماشین در ته دره سقوط خواهد کرد. این روستاییان نیاز به رفت و آمد های حیاتی مانند مراجعه به پزشک و انجام کارهای لازم دیگر دارند. نا ایمنی این جاده ها به مشکلات آنها افزوده است. به خاطر بحث زمین خواری و ساخت و پاخت بعضی از مسئولین برای نفع شخصی ، رسیدگی به امور حیاتی و آینده این روستاها کم رنگ شده است. عدم نظارت صحیح بافت سازنده ی روستا را از بین خواهد برد و جای زمین های کشاورزی و باغ ها را، ویلا های افراد مفت خور شهرنشین خواهد گرفت. آنگاه نه از بافت مفید روستایی خبری خواهد بود و نه از جاذبه هایی گردشگری آن.
ساخت و سازهای جدید در این روستا ها ، چون با رعایت اصول معماری و بافت منطقه انجام نمی شود ، بسیار به جاذبه گردشگری آنها صدمه زده است. جا دارد سازمان ها و اداره های زی ربط قوانینی و ضع نمایند که ساخت و ساز ها جاذبه ایجاد کنند نه اینکه مانند کنگ و ازغد ببینیم ار میان آن ساختمان های زیبای بومی ، ساختمانهایی سر در آورده اند که تمام جاذبه هزار ساله آن محیط را به چالش کشیده و از بین برده است . پیش گیری به مراتب بهتر از درمان است. تا پیش از این که بیش از این به محیط های پر جذبه گردشگری زیان وارد شود ، با تصویب و اجرای قوانین آینده نگر به داد ایران عزیز برسید.
آیندگان از بی توجهی ما بسیار شگفت زده خواهند شد. برای آنها مایه ی تعجب خواهد بود که چگونه با سرمایه های ملی بازی کردیم و به خاطر نفع شخصی افراد جاه طلب و معلوم الحال ، سرمایه های عظیم ملی را نابود شد. ما نیاز به مدیریت های کار آمد تر و دور نگرتری داریم.هیچ زیانی بیشتر از زیانی که دوستان نا آگاه وارد می کنند نیست.برای هر کاری بیش ار هر چیز باید تحقیق و پژوهش درست انجام داد ،بعد برانامه عملی ریخت و آن را انجام داد. دولت فاقد برنامه ریزان کارآمد است و متأسفانه ذوق و اراده ی مشورت و کمک گیری از اندیشمندان مستقل را هم ندارد. کشورهای پیشرفته از متخصص های کشورهای دشمن هم استفاده می کنند ولی در ایران بخاطر گرفتار شدن در باند و باند بازی اگر تمام کشور به نابودی هم کشیده شود باز حاضر نیستند از وجود اندیشمندان مثتقل ایرانی استفاده کنند. شعار دادن را نمی گویم انچه که در عمل اتفاق می افتد مد نظر است.با کمی عاقلانه تر فکر کردن، می توان قبل از به بن بست رسیدن و دسته گل های آن چنانی به آب دادن ، طرح و برنامه های بهتری را اجرا نمود.
مردم نیز باید توجه داشته باشند که چه بخواهند و چه نخواهند تنها راه نجات و پیشرفت انجام تکلیف های شهروندی و پی گیری بدست آوردن حقوق یک شهروند از راه های درست و منطقی است.اول از همه ما به عنوان یک شهروند موظف به درست انجام دادن اموری را داریم که مسئول انجام آن هستیم.یکی از مواردی که بسیار نا خوش آیند است ، عدم توجه کافی به حفظ محیط زیست است.
محسن موسوی زاده
http://poopak.blog.com
محسن موسوی زاده
http://mashhadtour.blogspot.com
اکوتوریسم در ایران بنام گردشگری بومی ، گردشگری طبیعت و گردشگری سبز هم ترجمه شده که معنی مطابق با اهداف اکوتوریسم را ندارند. با شرحی که در این مورد خواهد آمد شما با این واژه و تاریخچه و دلیل به وجود آمدن آن ، کاملاً آشنا خواهید شد.
در اینجا بهتر است برای باز شدن مطلب به گونه های مختلف گردشگری ها اشاره کنیم.
گونه های مختلف گردشگری
1. اکوتوریسم "Eco-Tourism" عبارت است از:
« گردشگری مسئولیت پذیر و پاسخگو به محیط های طبیعی به گونه ای که بافت طبیعی آنجا حفظ گردد و به افزایش رفاه اجتماعی افراد بومی آن منطقه نیز بیانجامد.»
بنا بر این قدم زدن در جنگل های بارانی اکو توریسم نیست.
2. گردشگری های ماجراجویانه Adventure Travel:
گردشگری با کانو ( نوعی قایق کوچک) در دل رودخانه ی آمازون یکی از انواع اینگونه مسافرت هااست.حال گردشگری ها ی ماجراجویانه نرم داریم که دارای خطر پذیری کمتری است و نیاز به وسایل تخصصی ندارد و هم گردشگری ها ی ماجراجویانه سخت داریم که خطر پذیری بیشتری دارد و به وسایل تخصصی نیز نیاز دارد مانند صخره نوردی یا کوه نوردی های مشکل مثل قله هیمالیا.
3. گردشگری محافظت کننده Sustainable Tourism:
هر نوع گردشگری که منابع موجود در محیط را کاهش ندهد و مانع استفاده ی گردشگران در آینده از آن محیط نشود را 3. گردشگری محافظت کننده می نامند. اگر ورود یک گروه از گردشگران به یک محیط خاص منجر به وارد شدن آسیب به حیوانات یا گیاهان آن محیط شود ، از این نوع مثبت گردشگری محسوب نمی گردد.قایق سواری کایاک روی رود خانه های آزاد بدون زیان زدن به محیط ، از این گونه گردشگری به حساب می آید.
این گونه از گردشگری به دو نوع زیر نیز تقسیم می شود.
§ گردشگری پاسخگو Responsible Tourism:
گردشگر با برنامه ریزی تغییر های نا مطلوب در محیط را به حداقل می رساند. وقتی که در کمپینگ های حیاط وحش با عبارت « اینجا را به گونه ای ترک کنید که ردی بجای نماند.» که یکی از اصول اخلاقی مهم است روبرو می شویم، حکایت از این گونه گردشگری دارد.ولی شن نوردی با درشکه یا ماشین از این گونه گردشگری محسوب نمی گردد.
§ گردشگری بر مبنای طبیعت Nature-Based Tourism:
این گونه گردشگری روی خود طبیعت تمرکز می کند.
4. گردشگری سبز Green Tourism:
اغلب این گونه از گردشگری با اکوتوریسم یا گردشگری محافظت کننده مبادله ی به معنی می شود، اما با دقت بیشتر می توان آن را این گونه معرفی کرد که عبارت است از « هر فعالیت یا تهیه امکاناتی در طبیعت که به روش طبیعت دوست دارانه انجام شود.» نصب کمپینگ و چادر در جاهای مناسب تر ایجاد محل هایی برای سرویس های بهداشتی مناسب محیط، استفاده از انرژی های خورشیدی ،از جمله ی گردشگری سبز می باشد.
5. گردشگری ورزشهای مختلف Tourism Multi-Sport
این گونه گردشگری ببیشتر روی فعالیتهای فیزیکی تمرکز دارد.مانند کوه نوردی، موج سواری، غواصی،اسکی روی آب و غیره. تمام موارد مشابه در این دسته بندی قرار می گیرند. بسیاری از شرکت های وابسته به این گونه فعالیت ها مایلند محیط مربوطه سالمتر بماند تا همیشه قابل استفاده باشند.
6. گردشگری فرهنگی Cultural Tourism:
تمرکزدر مبادله و مشاهده فرهنگ های بی نظیر از ویژه گیهای گردشگری فرهنگی است. مفهوم یادگیری از فرهنگ های دیگر برای بسط دید گاه های شخصی و ایجاد روشن بینی و روشن نگری ، هسته با ارزش اینگونه ی گردشگری محسوب می گردد. اینکه مشاهده کنید یک پیشه ور چگونه یک قالی را می بافد و از آنها در مورد لباسهای سنتی آن منطقه چیز هایی بیاموزید، در زمره ی گردشگری فرهنگی و تمدنی قرار می گیرد. ولی خرید یک قالیچه یا گبه از یک فروشگاه بدون هیچگونه تبادل فرهنگی ، در زمره ی گردشگری فرهنگی ، نمی گنجد.
روشن است که تمام این تعریف ها قابل بحث است. انچه که یک شخص «اکو» می نامد ، شخص یا شرکت دیگر ممکن است آنرا «مسئولیت پذیر» بنامد.هدف اصلی از تعاریفی که ارائه گردید ، اهداف و اخلاقیاتی است که در پشت این تعاریف قرار دارند. آیا از محیط مورد نظر محافظت کافی را به عمل آوردیم؟ آیا کوشش خالصانه ای انجام دادیم تا به اقتصاد محلی این بومیان منطقه کمک کنیم؟ آیا عمل ما به گونه ای بود که این منابع سالم و دست نخورده برای نصل های آینده حفظ گردد؟ آیا حرمت و ارزش فرهنگ آنجا را درک کردیم و قدر دانستیم، یا اینکه فقط در آنجا به گرفتن عکس می اندیشیدیم؟ این پرسش ها نقبی خواهد بود در میان معانی لغت ها ، تا شما را ببرد به جایی که ببینید آیا واقعاً چگونه منشی را به اجرا گذاشته اید.
اغلب گردشگری های ما شامل انواع مختلف گردشگری می باشد. البته گاهی اوقات یک مورد آن بیشتر مورد نظر قرار می گیرد و انواع دیگر گردشگری در رده های بعدی ، بسته به اهداف گردشگر ، قرار می گیرند.
تعاریف و اهداف اکوتوریسم
آنچه که تعاریف و اهداف اکوتوریسم را در درسهای دانشگاهی مدرن تشکیل می دهد عبارتند از:
1. رهنمود نمودن گردشگری به مقصد های طبیعت.
این مکان ها ومقاصد چه مسکونی باشند و چه غیر مسکونی ،اغلب در نقاط دوری قرار گرفته اند و معمولاً تحت پوشش حفاظت شده ی چند مؤسسه ی ملی، بین المللی یا گروه های اجتماعی ، قرار گرفته اند.
2. به حد اقل رساندن تماس ها و آسیب ها به محیط زیست
چه بخواهیم و چه نخواهیم اغلب گردشگری ها موجب خرابی و صدمه دیدن محیط می شود.اکو توریسم می کوشد اثر های مخرب هتل سازی ، ریل سازی و دیگر ساخت و سازهای مرتبط با گردشگری را که به محیط طبیعی زیان وارد می کند با جایگزین نمودن مصالح قابل باز یافت، استفاده از انرژیهای پاک مانند انرژی خورشیدی، استفاده از مصالح محلی برای ساخت و ساز ها و... این ریان به محیط را به حد اقل ممکن برساند.نکاتی که در این مقاله ارائه می گردد باید آویزه گوش تمام مدیران قرار گیرد. بیشتر این نکات مطابق استاندارد های توسعه سبز (جایگذین بهتر و کارشناسی شده ی توسعه ی پایدار) می باشد.این برنامه ها با مرارت زیاد بزرگترین پژوهشگران جهان بدست آمده و هر گونه کم توجهی به آنها عواقب وخیمی برای جامعه دارد.
3. دادن آگاهی های محیطی.
اکوتوریسم یعنی آموزش ، آموزش هم برای گردشگر و هم برای افراد محلی که پذیرای گردشگران هستند.لذا باید مسئولین و همچنین گردانندگان تورها ی گردشگری ، آموزش لازم را راجع به فرهنگ ،مکان، اقتصاد ، محیط و مردم محل مورد نظر را به گردشگران بدهند.این آگاهی ها به گردشگر کمک می کند تا همراه با شناخت مردم و محیط و جاذبه های گردشگری آنجا، بازدید مفیدتر و کم خصارت بارتری را داشته باشد. باید به دانش آموزان محل های گردشگری نیز آموزش های لازم داده شود، تا از موقعیت مناسبی که برای انها فراهم شده بتوانند استفاده ی بهینه تر داشته باشند و در نشر فرهنگ بومی خود و ایجاد ارتباط بهتر با گردشگران بکوشند.بهتر است بسیاری از این آموزش ها در گردشگری های کوچکی که برایشان مهیا باید کرد، انجام شود.آموزش مفید و پایدار اینگونه باید باشد نه اینکه فقط سخنرانی کنیم.
4. تهیه منابع مالی برای حفظ محیط زیست.
برای یک محیط گردشگری، گرفتن ورودیه یکی از راه های کسب درآمد برای حفظ همان محیط زیست است.
5. تهیه درآمد و منابع مالی برای بهبود مردم محلی محیط های پذیرای گردشگران.
پارک های ملی و دیگر محیط های گردشگری در صورتی پایدار خواهند ماند که مردم محلی شادی داشته باشند.لذا باید برای آنها جاده ها ،کلنیک ها، مدارس و آبهای آشامیدنی و... خوبی ساخت و ارائه نمود.می توان آنها را در ساخت و اداره ی رستوران ها ، مغازه هاو دیگر مراکز لازم برای گردشگران سهیم کرد.
6. احترام گذاشتن به فرهنگ محلی.
اکوتوریسم فقط« سبز کننده » نیست بلکه احترام محیط و فرهنگ هارا نیز حفظ می کند.
از آنجا که ، فحشا،فروشگاه های سیاه و مواد مخدر ، توده گردشگر را درگیر می کند. اکو توریسم سعی می کند محترمانه برخورد های ناخوش آیند بین گردشگر و محیط گردشگری را کاهش دهد و نگذارد به فرهنگ دو طرف آسیب زیادتری وارد شود.این کار سختی برای اکوتوریسم است زیرا بسیاری اوقات ممکن است محل مورد گردشگری، مکانی دور از شهر ها باشد و افراد محلی تبادل فرهنگی زیادی با افراد غیر بومی نداشته باشند.لذا آموزش و آگاهی دادن به دو طرف ، اهمیت بیشتری پیدا می کند.
7. پشتیبانی از حقوق بشر و حرکت های آزادی خواهانه
همه جا برای گردشگران امن و امان نیست ، سفر به بعضی کشور ها با توجه به سیاست های داخلی و مشکلاتی که دارند ، خیلی امن نیست. لذا یکی از اهداف اکوتوریسم داشتن نشست های متقابل با دولت مردان اینگونه کشورها برای حفظ حریم گردشگران و افراد محلی است.
در هر صورت مطالبی که ارائه گردید می تواند مبنایی قرار گیرد تا با آن هر حرکتی سنجیده شود که آیا آن بر مبنای اکوتوریسم هست یا نه.
اکنون خوب است به خطوط راهنمای اکوتوریسم برای گردشگران بپردازیم.
راهنمای گردشگران
یا
خطوط راهنمای اکوتوریسم برای گردشگران
بدیهی است که در هر گونه مسافرت و گردشگری ، انواع مختلفی رخورد ، تأثیر متقابل و در گیر شدن با فرهنگ های غیر منتظره ، برای گردشگر وجود دارد. به عنوان یک انسان خوش فکر و یک گردشگر مسئول و پاسخگو، شما یک سری کار هارا باید از قبل، در حین گردشگری و پس از آن انجام دهید تا مطمئن شوید این گردشگری شما بر اساس اکوتوریسم صورت گرفته و حد اقل تغییر غیر سازنده را ، برای کشور یا محل میزبان داشته اید.رفتن به یک مکان توریستی بدون آگهی ، کاری به مراتب ساده ای است، اما شما دست به این انتخاب بزنید که یک گردشگر آگاه باشید و حداقل تماس غیر سازنده را با دنیای اطراف خود داشته باشید.در ادامه به دستور العمل هایی که به یک گردشگری آگاهانه می انجامد ، می پردازیم.
1. خودتان را برای این مسافرت و گردشگری آماده نمایید.
در مورد مقصد خود اطلاعات بیشتر کسب نمایید.یک چشم اندازی از اخبار و حوادث جاری محل بدست آورید.به عنوان نمونه من برای بازدید از چند کشور به گونه ای برنامه ریزی کرده بودم که از سمت دریای مازندران خودمان وارد کشور های آسیای میانه شویم سپس از طرق کشور های مختلف وارد یونان شویم.با دوستانی که در گروه خبر رسانه ها داشتم تماس گرفتم ، آنها گفتند مرز بین ارمنستان و گرجستان نا آرام است و مختصر برخوردهایی هم در مرز گرجستان و کشور شمالی آن گزارش شده است.بنا بر این ما از رفتن به ارمنستان صرف نظر کردیم و از طریق آستارای خودمان وارد آستارای آذرباییجان شدیم وراهمان را از کنار دریای خزر ادامه دادیم چون تابستان بود هم از دریا استفاده می کردیم هم از خشکی. بگذریم که وقتی لوله های قطور نفت را در امتداد صدها کیلومتر می دیدیم ، آه از نهادمان در می آمد که آنها چگونه از این سرمایه ها استفاده می کنند و ما در کشور خودمان از این بابت بهره ای نمی بریم.راجع به چگونگی رشوه گیری ایستگاه های مرزی هر کشور و نوع و مقدار آن هم اطلاعاتی از گردشگران قبلی بدست آورده بودیم.قبل از آن نقشه های تمام کشور های سر راه و اطراف را تهیه کرده بودم. چند روز هم کارم رفتن به کتابخانه ی مرکزی آن هم قسمت مرجع بود تا راجع به تاریخ آن کشورها ، نقاط مهم گردشگری ، فرهنگ و تمدن و اکوسیستم حیاتی آنها اطلاعات بیشتری بدست آورم.قبل از این کارها هم حدود بیست و پنج نوار ویدئویی زبان انگلیسی را کار کرده بودم ولی چون زبان بسیاری از کشورها غیر انگلیسی است ، سعی کردیم بعضی لعت های حیاتی تر را به آن زبان بیاموزیم، مانند سلام و احوال پرسی ، لطفاً ، متشکرم و... این لغات اولین پل ارتباطی را بین ما و مردم کشور میزبان تشکیل می داد.مشابه این کار را برای رفتن به شهرها و روستا های کشور خودمان هم انجام می دهیم.
2. به سنت ها و آداب معاشرت محل مورد بازدید احترام بگذارید.
به عنوان مثال اهالی کشور آذربایجان ظاهر شدن افراد با بیژامه در منظر عموم را ناپسند می دانستند ، لذا از افراد گروه خواستم در محل هایی که اطراق می کنیم به این موضوع توجه نمایند.
اگر ممکن است، لباس مناسب سنت آن محل را بپوشید ، در این صورت برخورد محترمانه تر ی با شما خواهند داشت. از حساسیت های مردم به عکاسی آگاهی داشته باشید.یک بار یک گروه از عکاسان را به روستایی بردم، علارغم صحبت هایی که قبلاً با آنها شده بود ، باز هم در حال بازدید از افراد گروه ، مشاهده شد که یکی از آقایان ،از داخل مسجدی که بیشتر خانم ها در حال رفت و آمد به آنجا هستند ، در حال عکاسی است. گفتم اگر به فکر خودت نیستی لااقل به فکر موقعیت دیگران و بویژه راهنما های تور باش، چون شما اولین و آخرین گروهی نیستید که به این محل یا محل های دیگر می بریم، مردم محلی مارا بیشتر از آنکه فکر کنید می شناسند و مایل نیستم احترام و اعتماد متقابلمان خدشه دار شود. از آن پس سعی می کنیم در گروه های گردشگری، هر عکاسی را که حقوق شهروندی اهل محل را نتواند رعایت کند ، نپذیریم. متأسفانه بیشتر عکاس های ما عکاس های جشنواره ای هستند و آنچه برایشان مهم نیست آبرو و اعتبار مردم و کشورشان است. نیاز مبرمی است که از این جهت آگاهی بیشتری به این عزیزان داده شود، تا حکایت تیغ دادن بدست... پیش نیاید. هنرمند باید پیشرو در فضیلت های انسانی و پاسدار حقوق مردم باشد. بنابر این قبل از اینکه از اشخاص عکاسی کنید ، از آنها اجازه لازم را بگیرید. آداب و سنن محلی را رعایت کنید. یک نگاهی به ارزشهای فرهنگی و سنتی خود داشته باشید و بعد در مورد فرهنگ های دیگران قضاوت کنید. به قول معروف آن حکایت یک سوزن به خودت یک جوال دوز به دیگری یادتان نرود. بیاد داشته باشید که شما یک بازدید کننده هستید. در آنجا مفهوم ها وبرداشت های مختلفی از فضا ، زمان و ارتبات های شخصی وجود دارد که آنها نادرست نیستند فقط متفاوتند. حال ببینید گردشگرانی که اطلاعات کمتری نسبت به شما دارند ، به چه حال و روزی خواهند افتاد.
3. به شدت از ابراز خودپسندی و متمول بودن دوری نمایید.
ممکن است تظاهر دیگران به متمول بودن برای شما مهم نباشد ولی اشخاص دیگری که فرهنگ های متفاوتی دارن به اینگونه خود پسندی ها بسیار حساس هستند و ابراز انزجار می کنند.به عنوان مثال همین انداختن دوربین به گردن ، یا یک ساعت مچی آنچنانی یا یک حلقه ی نامزدی توجه بر انگیز ، می تواند برای برخی فرهنگها ، پیام خوش آیندی نداشته باشد.بنا بر این بهتر است که در هنگام بازدید به این موارد توجه داشته باشید و بعضی از آنها را در هنگام بازدید در محل غیر قابل دید دیگران قرار دهید. به ویژه توصیه می کنم جواهرآلات خود را همان به که در خانه بگذارید.زیرا اینگونه وسایل در راه یک تبادل حقیقی و صادقانه ، فقط مانع ایجاد می کنند و بس. خلاصه عزیز دلم شما وارد دنیای دیگری شده اید و بهتر است که برخورد آگاهانه تری داشته باشید.
4. انتظارات قابل انعطاف تری داشته باشید.
هنگامی که با فکر باز با ماجراهای تازه پیش آمده روبرو شوید ، احساس نا امیدی نخواهید کرد.
گاهی اوقات برنامه ها تغییر می کنند و فرصتی پیش می آید تا به گونه ی عمیق تری راجع به فرهنگ محل بازدید مطالبی را بیاموزید، در هنگام باید این انعطاف را داشته باشید که از فرصت پیش آمده ، بهره ی بیشتر ببرید. اینکه شما خودتان را با شرایط محیط وفق بدهید بسیار آسان تر از این است مه توقع داشته باشید محیط شرایط خود را با خواست شما وفق دهد.
5. در حفظ و حراست از منابع محیط زیست کوشا باشید.
در اغلب اوقات منابع محیط زیست زیر فشار گردشگران قرار می گیرند. هوشیار باشید که از این منابع بخاطر بازدید شما مصرف شده است. مانند چوب برای گرم کردن یا پخت غذا برای شما، یا آب و مخصوصاً غذا که ممکن است از فاصله های دور به انجا حمل شده باشد و خود این حمل و نقل ، منابع سوخت را مصرف می کند. هرگز به راهنمایان خود اجازه ندهید که به خاطر مصرف شما، حیوانات شکار شوند یا گونه های نادری از گیاهان ازبین بروند و یا حیوانات بترسند یا در معرض مخاطره قرار گیرند. همواره بیاد داشته باشید که ساخت یک هتل لوکس ،چقدر از منابع موجود را مصرف می کند. به همین ترتیب ساخت بی رویه ویلاهای شخصی در این نقاط بزرگترین عامل نابود کننده ی منابع موجود و از بین برنده ی جاذبه های گردشگری است. یکی از بزرگترین نامهربانی ها به طبیعت ایران ، توسط این گروه خود پسند و سرمایه ی ملی به باد ده ، صورت گرفته باشد. به گونه ای که به عنوان مثال در مشهد ، در محیط هایی مانند شاندیز ، زشک ،طرقبه ، جاغرق و ... گردشگران مجبور هستند کیلومتر ها راه را پیاده طی کنند تا شاید به محل بکرتری برسند. در طی این مسیر مجبورند ساخت و ساز های عجیب و غریب آنها ، سیم های خار دار ، دیوار های سر به فلک کشیده ، فاضل آب رها شده در مسیر های گردشگری و گردو خاک رفت و آمد ماشین های این افراد خود پسند ، اشغال حریم رودخانه و جاده ها توسط بنا سازی آنها را تحمل نمایند . بدیهی است که بسیاری اوقات ، بخاطر اینگونه مشکلات و مصیبت های دیگری که آنها پیش می آورند، گردشگران عطای گردشگری را به لقایش می بخشند. از طرفی عده ای با مشارکت افراد رشوه بگیر برخی ادار ه ها و سازمان ها ، بجان تصرف طبیعت و مراتعی که توسط آنها به حساب محافظت شده اند، افتاده اند. اگر می بینید به امر گردشگری و امور حیاتی دیگر بی توجهی می شود ، همین ساخت و پاخت ها ی پشت پرده و رشوه خواری های کلان است. وقتی چند زمین خوار یک میلیارد تومان جلو فلان بخشدار یا شهردار بگذارند ، دیگر آن بخشدار ، غلام آنهاست ، هوادار و محافظ آنهاست ، نه طرح و برنامه ریز ی برای حفظ و گسترش سرمایه های ملی. آن شهردار هم دیگر شهر دار نیست ، ملیجک دربار است نه چیزی بیش از آن. این گونه است که کشوری در رده ی دهم جاذبه های گردشگری، در رده های آخر جذب گردشگران ، قرار می گیرد. اگر دوستان عزیز و صادقی که در دولت تشریف دارند امکانات و حمایت لازم را مبذول دارند ، بسیاری از کسانی که دست در از بین بردن سرمایه های ملی و چپاول آن را دارند ، می توان با مدارک کافی ، به محاکمه کشید و حق مردم را از آنها گرفت. به عنوان مثال ، یک نفر سرمایه گذاری کرده تا با هماهنگی قانونی ، استخرهای پرورش ماهی در مکانی بزند و محیط بایری را آباد نماید ، مقام های محترمی هم محل را دیده و کارشناس ها آن را تأیید نموده اند، ولی حالا برای دادن وام به آن شخص جهت تکمیل نمودن پروژه ، فرض بفرمایید یکی از پرسنل مهم جهاد کشاورزی می گوید ،اگر مرا هم در این پروژه شریک می کنید ، حاضرم با دادن وام موافقت کنم. حال شبیه این هزاران مورد وجود دارد. می توان با نظارت های کارشناسی تر و دقیق تر ، جلو بیشتر آنها را گرفت.
6. تمرین کنید تا برخورد های مخرب و فشار بر محیط زیست را به حد اقل ممکن برسانید.
همیشه به این قانون بین المللی عملاً پایبند باشید که می گوید «بدون اینکه اثری بگذارید محیط را ترک کنید.» تمام چیزهایی که با خودتان آورده بودید ، مانند شیشه یا بطری های نوشابه و آب و زباله های دیگر را، در پاکت های مناسب جمع کنید و با خود برگردانید به محل مناسبی که باید آنها را تحویل دهید.هر گز حیوان ها یا گیاهان محیط را از محط زیست طبیعی خود جدا و دور نکنید.هر گز به پوسته در ختان یا پر و پوست حیوانات خراشی وارد نکنید یا آنها را نترسانید. زیرا این کارها نه تنها به محیط زیست آسیب می رساند بلکه از نظر اجتماعی نیز یک کار غیر قانونی است و جرم محسوب می شود.
7. یک راهنما ی تور ورزیده و آگاه انتخاب کنید.
به صورت کامل و دقیق ، در مورد گردانندگان یا راهنمای توری که میخواهید انتخاب کنید ، تحقیق نمایید. این تحقیق می تواند شامل پرسش های ویژه ای از خود آنها هم باشد. به اینگونه که با انجام پرسش هایی را جع به جزئیات دقیق تور گردانی تا متوجه شوید آیا آنها استاندارد های اصلی اکوتوریسم را رعایت می کنند یا خیر؟ آیا آنها این ویژه گی هارا در ارتباط با گروه های اجتماعی و اقتصاد محلی هم رعایت می نمایند یا خیر؟
8. از رشد اقتصادی محل بازدید پشتیبانی کنید.
چگونه بازدید شما از آن محل مستقیماً به اقتصاد محلی یا تمام اجتماع آنها سود آوری دارد؟ این یک قسمت جدایی ناپذیر از اکوتوریسم است. از وسایل حمل و نقل محلی، رستوران ها ، فروشگاه ها راهنما های محلی و مسافرخانه ها ی محلی استفاده کنید.این کمک ها به ایجاد یک مجموعه ای که به حفظ محیط زیست یاری می رسانند کمک می کند. جامعه مبتنی بر اکوتوریسم با غنی شدن و دارا بودن حجم کاری بیشتر امکان پذیر می گردد.
9. پلی بین شکاف های فرهنگی بزنید.
وقتی که شما به عنوان گردشگر وارد یک محیط می شوید، کاملاً موقعیت یک سفیر فرهنگی را دارید.شما این فرصت نصیبتان گردیده که پلی بین فرهنگ خودتان و فرهنگ های محیطی که به آنجا سفر کرده اید بزنید. بسیاری از تصور های که ما در مورد فرهنگ ها و محل ها و کشور های دیگر داریم بر اساس تصاویر غیر واقعی از آنهاست که رسانه هایی مانند مجله ها یا رادیو و تلویزیون به خورد ما داده اند ، ولی وقتی خودمان در موقعیت قرار می گیریم مشاهده می کنیم که واقعیت چیز دیگری بوده است. در جستجوی موقعیت هایی باشید برای تبادل فرهنگی ، که به وسیله آن هر دو طرف از زندگی یکدیگر چیزهای تازه ای بیاموزید. اینگونه رفتار ها پایه ای است برای پیوند عمیق تر بین ملت ها و انسانها ، و زیربنای صلح جهانی را تشکیل می دهد. اینکه وقتی در یک اتوبوس محلی پهلوی یک نفر که از اهالی آن جا هست می نشینید یا وقتی در کنار کسی هستید که برای شما غذا آماده می کند، می توانید با کمی کوشش با او بیشتر آشنا شوید، مطمئن باشید رضایت بسیار خوش آیندی را تجربه خواهید نمود. من اغلب با اتوبوس های محلی به نقاط مختلف سفر کرده ام و از دوست شدن با افراد محلی در این اتوبوس ها خاطرات بسیار شیرین و دلچسبی دارم.
10. اکوتوریسم را ادامه دهید.
اکوتوریسم با رسیدن شما به خانه پایان نمی یابد. ما باید اکو توریسم و حفظ محیط زیست را در تمام کارهای روزانه مان گسترس دهیم. دیگر انسان ها و نصل های آینده را در تجارب خودمان شریک کنیم تا فهم بیشتر و جهانی تر از دنیای خومان بدست آوریم. در این صورت است که از مسافرتها و گردشگری های خود چیز های بسیار با ارزشی را خواهیم آموخت. تا وقتی مه هنوز این خاطرات و تجارب در قلب و فکر شما زنده است ، آنهارا به انجمن های مختلف دوستار حفظ محیط زیست منتقل نمایید. من وقتی که از یک سفر کوتاه یا طولانی به منزل بر می گردم ، تازه کارم شروع می شود. انتقال عکس ها و مرتب نمودن وآماده کردن آنها وقت بسیار زیادی را می گیرد. بعد نوشتن و کامل نمودن گذارش سفر ، انتقال دادن این تجربیات از طریق سایتها و وبلاگ هایم به دیگران ، انتقال دادن درخواست های اهالی محل بازدید به متولیان و مسئولین مربوطه ، در پی طرح هایی برای باز خورد بهتر این گونه گردشگری ها و.... از جمله کارهایی است که مجبورم به عنوان یک انسان انجام دهم. بدیهی است مانند هر انسان دیگری اشتباه هایی هم دارم ولی هیچ کدام از آنها مانع مانع یک فعالیت جهانی انسان و محیط دوستانه نخواهند بود. من آمدستم تا وام بگذارم ، حسابت را کنار جام بگذارم ، ...
شما پله به پله با تفاوت های یک گردشگر آگاه به اکوتوریسم و یک گردشگر معمولی ، آشنا شدید. مشاهده می نمایید که چگونه با رعایت یک سری دستورالعمل های ساده و کارشناسی شده ، میتوان به یک انسان بسیار مفید و کارآ تبدیل شد. شما دید خودتان را به دنیای اطراف در دو موقعیت قبل مطالعه این مقاله و بعد از آن ، مقایسه بفرمایید ، آنوقت خواهید دید که سخنان حساب شده ای که از دلهای متفاوت و هرچند دور ، برآمده است ، چگونه به دل می نشیند و بانی یک تغییر اساسی در منش انسانها می گردد.
محسن موسوی زاده http://poopak.blog.com
یک گزارش از وضع نامناسب رسیدگی به جاده های ارتباطی
سال هزار و سیصد وهشتاد چهار بابت گذاشتن علائم راهنمایی و رانندگی در جاده های روستایی بویژه روستاهای مناطق کوهستانی مانند ازغد، مایان ، دهبار و کنگ ، با مسئولین مربوطه صحبت شد ولی آنها جواب قانع کننده ای برای دلیل احمال در گذاشتن این علائم ، ارائه ندادند. در نمایشگاه بین المللی سال هشتاد و شش به مناسبت هفته نیروی انتظامی با آنها در این مورد رو در رو صحبت شد ولی باز هم این عزیزان به دادن آمار قناعت کردند.هر علامت در این جاده های پر پیچ و خم و خطرناک ، حکم یک فرشته نجات را دارد . به ویژه در شب و در کولاک زمستانی ، که این منطق هر سال گرفتار آن هستند.
در زمان بارندگی برف نیز این جاده ها بیش از هر نقطه ی دیگری نیاز به برف روبی و ریختن شن و نمک دارند. در این جاده ها به محض سر خوردن ، ماشین در ته دره سقوط خواهد کرد. این روستاییان نیاز به رفت و آمد های حیاتی مانند مراجعه به پزشک و انجام کارهای لازم دیگر دارند. نا ایمنی این جاده ها به مشکلات آنها افزوده است. به خاطر بحث زمین خواری و ساخت و پاخت بعضی از مسئولین برای نفع شخصی ، رسیدگی به امور حیاتی و آینده این روستاها کم رنگ شده است. عدم نظارت صحیح بافت سازنده ی روستا را از بین خواهد برد و جای زمین های کشاورزی و باغ ها را، ویلا های افراد مفت خور شهرنشین خواهد گرفت. آنگاه نه از بافت مفید روستایی خبری خواهد بود و نه از جاذبه هایی گردشگری آن.
ساخت و سازهای جدید در این روستا ها ، چون با رعایت اصول معماری و بافت منطقه انجام نمی شود ، بسیار به جاذبه گردشگری آنها صدمه زده است. جا دارد سازمان ها و اداره های زی ربط قوانینی و ضع نمایند که ساخت و ساز ها جاذبه ایجاد کنند نه اینکه مانند کنگ و ازغد ببینیم ار میان آن ساختمان های زیبای بومی ، ساختمانهایی سر در آورده اند که تمام جاذبه هزار ساله آن محیط را به چالش کشیده و از بین برده است . پیش گیری به مراتب بهتر از درمان است. تا پیش از این که بیش از این به محیط های پر جذبه گردشگری زیان وارد شود ، با تصویب و اجرای قوانین آینده نگر به داد ایران عزیز برسید.
آیندگان از بی توجهی ما بسیار شگفت زده خواهند شد. برای آنها مایه ی تعجب خواهد بود که چگونه با سرمایه های ملی بازی کردیم و به خاطر نفع شخصی افراد جاه طلب و معلوم الحال ، سرمایه های عظیم ملی را نابود شد. ما نیاز به مدیریت های کار آمد تر و دور نگرتری داریم.هیچ زیانی بیشتر از زیانی که دوستان نا آگاه وارد می کنند نیست.برای هر کاری بیش ار هر چیز باید تحقیق و پژوهش درست انجام داد ،بعد برانامه عملی ریخت و آن را انجام داد. دولت فاقد برنامه ریزان کارآمد است و متأسفانه ذوق و اراده ی مشورت و کمک گیری از اندیشمندان مستقل را هم ندارد. کشورهای پیشرفته از متخصص های کشورهای دشمن هم استفاده می کنند ولی در ایران بخاطر گرفتار شدن در باند و باند بازی اگر تمام کشور به نابودی هم کشیده شود باز حاضر نیستند از وجود اندیشمندان مثتقل ایرانی استفاده کنند. شعار دادن را نمی گویم انچه که در عمل اتفاق می افتد مد نظر است.با کمی عاقلانه تر فکر کردن، می توان قبل از به بن بست رسیدن و دسته گل های آن چنانی به آب دادن ، طرح و برنامه های بهتری را اجرا نمود.
مردم نیز باید توجه داشته باشند که چه بخواهند و چه نخواهند تنها راه نجات و پیشرفت انجام تکلیف های شهروندی و پی گیری بدست آوردن حقوق یک شهروند از راه های درست و منطقی است.اول از همه ما به عنوان یک شهروند موظف به درست انجام دادن اموری را داریم که مسئول انجام آن هستیم.یکی از مواردی که بسیار نا خوش آیند است ، عدم توجه کافی به حفظ محیط زیست است.
محسن موسوی زاده
http://poopak.blog.com
